Program Ograniczenia Niskiej Emisji PONE został przyjęty Uchwałą Rady Miejskiej w Proszowicach, nr Uchwała Nr XVII/110/2015 w sprawie przyjęcia,, Programu Ograniczenia Niskiej Emisji w Gminie Proszowice” z dnia 27.II.2015 r. aktualizowana Uchwała Nr XLI/294/2017 z dnia 22.VI.2017 r. Opracowanie to wskazuje na kierunki działań, jakie należy podejmować w celu poprawy jakości powietrza i jest wyrazem zaangażowania władz samorządowych w walce ze smogiem.
Podstawowym problemem związanym z jakością powietrza jest spalania paliw na cele grzewcze w indywidualnych niskosprawnych kotłowniach zainstalowanych w budynkach mieszkalnych. Przyjęta uchwała antysmogowa dla województwa małopolskiego Sejmiku Samorządowego woj. Małopolskiego, wprowadza prawne ograniczenia dotyczące powstawania źródeł niskiej emisji.Od 1 lipca 2017 roku w Małopolsce nie jest możliwe rozpoczęcie eksploatacji nowego kotła na węgiel, drewno lub kominka na drewno o parametrach emisji gorszych niż wyznaczone w unijnych rozporządzeniach w sprawie ekoprojektu.
Dla mieszkańców wprowadzono obowiązek wymiany kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają żadnych norm emisyjnych – obowiązek ten należy zrealizować do końca 2022 roku. Do końca 2026 roku trzeba będzie wymienić kotły, które obecnie spełniają chociaż podstawowe wymagania emisyjne, czyli posiadają klasę 3 lub klasę 4 według normy PN-EN 303-5:2012. Od 1 lipca 2017 roku w całej Małopolsce obowiązuje zakaz stosowania mułów i flotów węglowych oraz zakaz spalania drewna i biomasy o wilgotności powyżej 20%. W przypadku naruszenia przepisów uchwały, mieszkaniec może być ukarany mandatem do 500 zł lub grzywną do 5 000 zł.
Najbardziej efektywne ograniczenie niskiej emisji to wymiana niskosprawnych i nieekologicznych węglowych źródeł ciepła na nowoczesne proekologiczne kotły z automatycznym i sterowanym dozowaniem paliwa i powietrza w procesie spalania wg potrzeb cieplnych użytkowników budynku. Koszty tego rodzaju przedsięwzięć są jednak często zbyt wysokie w stosunku do możliwości mieszkańców jak i podmiotu wdrażającego czyli Gminy. W 2017 r. Gmina Proszowice złożyła wnioski i otrzymała dofinansowanie na wymianę starych kotłów węglowych w programach RPO 442 (na kotły gazowe i na pelet) i RPO 443 (na kotły na paliwa stałe).
Dotacja na obydwa programy wynosi 1 011 563,00 zł. W 2017 r. Gmina Proszowice zawalczyła również o dotację z WFOŚiGW w Krakowie ale niestety poległa w walce z bardziej zamożnymi gminami - o przyznaniu dotacji decydował bowiem wkład własny gminy.Wniosek złożony przez Gminę Proszowice w marcu 2017 r. dotyczył wymiany 91 sztuk starych kotłów i zastąpienie ich niskoemisyjnymi kotłami. Dla mieszkańców, którzy uwzględnieni byli w tym programie zapewniono planowaną z budżetu Gminy Proszowice 14 % dotację.
Ponieważ jest to dotacja o wiele mniejsza od oczekiwanej na skorzystanie z niej zdecydowali się mieszkańcy, którzy kotły musieli wymienić. Finalizowane jest właśnie realizowane w ramach PONE zadanie inwestycyjne,, Poprawa jakości powietrza przez zmniejszenie niskiej emisji z budynków mieszkalnych w Gminie Proszowice w 2017 r.” zostały podpisane umowy na dotacje do wymiany kotłów. Dofinansowanie z budżetu Gminy to 14% kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 1400 zł w przypadku kotła na ekogroszek i biomasę oraz 2100 zł dla kotłów gazowych. Na ten cel z budżetu Gminy Proszowice wydatkowane zostanie 25 000 zł w tym 10 000 zł nagrody jaką Gmina Proszowice zdobyła w konkursie przyznanym przez WFOŚiGW w Krakowie z #ekoLIDERZY 2017 województwa małopolskiego.
W 12 budynkach kotły zostały już wymienione, zlikwidowano 12 starych węglowych kotłów i zamontowano niskoemisyne kotły 5 klasy, spełniające wymogi dyrektywy europejskiej o efektywności energetycznej. Wśród tych nowych kotłów 4 są na ekogroszek, 4 na biomasę (pelet) i 4 na gaz. 3 kotły zostały wymienione na terenie miasta Proszowice i 9 na terenach wiejskich. Obecnie trwa weryfikacja dokumentów w celu zatwierdzenia wypłat dotacji. Dodatkowo kotły wymieniane są w 5 budynkach ( 4 na terenie miasta Proszowice i1 na terenie wiejskim). Udzielenie dotacji dla tych budynków wymaga jednak zmiany zasad jej udzielenia ponieważ nie został zachowany określony w regulaminie termin zakończenia wymiany. Na najbliższej sesji Rady Miejskiej w Proszowicach tj. 23 listopada 2017 r. zostanie rozpatrzony projekt uchwały, który pozwoli na rozliczenie dotacji dla tych 6 budynków.
Małgorzata Kwiatkowska
