Sprawozdanie z przeprowadzonych badań przesiewowych w zakresie schorzeń układu sercowo-naczyniowego, głównie nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca.

W dniach 17 i 18 stycznia 2015 r. przeprowadziliśmy badania przesiewowe w zakresie, schorzeń układu sercowo-naczyniowego, głownie nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca.

Badania polegały na badaniu echokardiograficznym połączonym z szeroka konsultacja kardiologiczną, z opisem końcowym badania włącznie.

Lekarz kardiolog zwracał szczególną uwagę na wywiad oraz opisywane przez pacjentów dolegliwości i historię choroby, a także wynik wykonanego badania echokardiograficznego.

Należy zwrócić szczególną uwagę, że:

Choroby układu krążenia (sercowo-naczyniowego) pozostają niezmiennie od ponad 50 lat najważniejszą przyczyną umieralności mieszkańców Polski. W roku 2011 ok. 45,5 % zgonów spowodowanych było chorobami układu krążenia (CHUK). Należą one także do wiodących przyczyn umieralności przedwczesnej (szczególnie wśród mężczyzn), chorobowości szpitalnej oraz trwałej lub okresowej niezdolności do pracy.

Wykonane badania miały na celu: ocenę funkcjonowania układu krążenia, a badanie echokardiograficzne i badanie pacjenta było pomocne w ocenie ryzyka choroby niedokrwiennej serca, niewydolności mięśnia sercowego oraz zaburzeń rytmu i ciśnienia.

W trakcie badań mieliśmy do czynienia z szeregiem „zaniedbanych” pacjentów, którzy maja utrudniony dostęp do specjalisty, którzy bezwzględnie wymagają poszerzenia diagnostyki i stałej kontroli kardiologicznej.

W tym miejscu należy podkreślić powagę sytuacji.

Z grupy 140 skonsultowanych pacjentów ok 67 % wymaga dalszego stałego leczenia i przede wszystkim poszerzenia diagnostyki (59%).

Wszyscy pacjenci wymagający dalszego leczenia otrzymali wskazówki; jaki zakres badań winni wykonać, w jakim kierunku realizować dalsze leczenie i przede wszystkim otrzymali informacje o schorzeniu.

Spotkaliśmy się z grupą pacjentów, która cierpi na - Nadciśnienie tętnicze

Najbardziej powszechnym zaburzeniem układu krążenia jest nadciśnienie tętnicze. Choroba ta dosięga ok. 25% społeczeństwa i rozpoczyna się zazwyczaj między 30 a 40 rokiem życia. Charakteryzuje się ona stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi. Objawami może być nadmierna pobudliwość, bezsenność, kołatanie serca, bóle w klatce piersiowej, bóle i zawroty głowy, szum w uszach zaczerwienienie twarzy, szyi i klatki piersiowej. Często jednak choroba ta ma przebieg bezobjawowy, a nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego wykrywane są przypadkowo w czasie rutynowego pomiaru. W większości przypadków nadciśnienie tętnicze pojawia się bez wyjaśnionej przyczyny, u podłoża pozostałych z nich mogą leżeć inne schorzenia, np. nadczynność tarczycy czy choroby nerek. Prawidłowe ciśnienie zdrowego mężczyzny wynosi 120/80 mm Hg, a w czasie wysiłku może dochodzić do 200 mm Hg/80 mm Hg. Jeśli w spoczynku jest wyższe niż 140/90 mm Hg, mamy podstawy by podejrzewać nadciśnienie tętnicze. W żadnym wypadku choroby tej nie można lekceważyć, gdyż może prowadzić do trwałych zmian i powikłań, np. zawału mięśnia sercowego, chorób nerek czy udaru mózgu. W razie wystąpienia nadciśnienia tętniczego stosuje się leczenie niefarmakologiczne i odpowiednie postępowanie profilaktyczne bądź w późniejszym okresie leczenie farmakologiczne (leki obniżające ciśnienie, m.in. tzw. beta-blokery). Warto pamiętać o rodzinnym obciążeniu wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Jeśli w rodzinie występuje ta choroba, powinniśmy z większym zaangażowaniem skupić się na stosowaniu profilaktyki. Pacjenci zostali zobowiązani do stałego pomiaru ciśnienia, kontroli u lekarza specjalisty i przyjmowania regularnego leków.

Chorzy po zawale serca zostali poinformowani o potrzebie stałej kontroli kardiologicznej oraz otrzymali zalecenia w zakresie poszerzenia diagnostyki.

Zawał serca to najczęstsza przyczyna zgonów w Polsce. Jego przyczyną jest martwica fragmentu mięśnia sercowego, którą powoduje przedłużające się niedokrwienie. Konsekwencje niedokrwienia zależą od stopnia ograniczenia przepływu krwi oraz czasu jego trwania. Za 85% wszystkich zawałów odpowiada zamknięcie tętnicy wieńcowej przez skrzeplinę. Inne przyczyny to np. zatory, zapalenie tętnicy wieńcowej czy wady wrodzone naczyń wieńcowych. Typowe objawy zawału serca to uciskający ból w klatce piersiowej, a także duszności, uczucie lęku i nudności. Jeżeli ból utrzymuje się ponad 20 minut, należy bezzwłocznie wezwać pogotowie. Zdarza się jednak, że zawał występuje zupełnie bezbólowo (zwłaszcza u osób chorych na cukrzycę). Należy jednak pamiętać, że można skutecznie zapobiegać wystąpieniu zawałom serca poprzez odpowiednią profilaktykę i prowadzeniu zdrowego trybu życia (dieta, aktywność fizyczna, brak nałogów). Za wymierne parametry zdrowej diety uważa się prawidłowe stężenie cholesterolu i glukozy we krwi, poziom glukozy oraz właściwą masę ciała.

Chorzy po udarze mózgu również otrzymali niezbędne informacje co do dalszego postępowania.

Udar mózgu to nazwa zespołu zaburzeń czynności mózgu. Schorzenie to spowodowane jest zatrzymaniem dopływu krwi do mózgu lub jej wylewem w obrębie mózgu. Najczęstsze objawy to niedowład lub porażenie mięśni twarzy, rąk lub nóg, zazwyczaj po jednej stronie ciała. Nierzadko zdarzają się też zaburzenia mowy, trudności w rozumieniu słów czy wypowiadaniu się, a także silne zawroty głowy oraz zaburzenia równowagi. Objawy udaru zależą od umiejscowienia uszkodzonego obszaru mózgu i jego rozmiaru. W procesie leczenia tej choroby bardzo ważne jest szybkie rozpoznanie.Jeśli nastąpi to do trzech godzin od wystąpienia pierwszych objawów, istnieje duża szansa, że wszystkie objawy z czasem wycofają się. Ryzyko udaru mózgu rośnie wraz z upływem lat, dlatego należy pamiętać o profilaktyce. Ważne, aby zadbać o zdrową dietę, unikanie nadwagi, ograniczenie stresu, badanie ciśnienia krwi, zmniejszenie spożycia alkoholu i czerwonego mięsa. Ryzyko udaru mózgu zwiększa niedobór takich witamin jak C, B6, B12, A i beta-karotenu

W większości skonsultowanych przypadków mieliśmy do czynienia z Chorobami układu krążenia

To najczęstsze schorzenia, z którym się spotykaliśmy Jednym z nich jest nadciśnienie tętnicze (NT), na które cierpi 70% pacjentów skonsultowanych. Wywołane jest zmniejszoną podatnością dużych naczyń tętniczych, co powoduje wzrost szybkości fali tętna w aorcie i warunkuje wzrost ciśnienia skurczowego. Z wiekiem dochodzi też do dysfunkcji baroreceptorów i śródbłonka oraz przewagi wazokonstrykcyjnych receptorów alfa nad receptorami beta. Skutkiem pogorszenia funkcji baroreceptorów jest częsta u pacjentów w podeszłym wieku hipotonia ortostatyczna i zwiększona wrażliwość na leki wazodylatacyjne. Warto zwrócić uwagę, że znacznie częściej niż u młodych pacjentów, w podeszłym wieku przyczyną nadciśnienia wtórnego jest przewlekła choroba nerek, miażdżyca tętnic nerkowych i zaburzenia funkcjonowania tarczycy.

Lekarz kardiolog po przeprowadzonym wywiadzie i badaniu wskazał na przyczyny nadciśnienia wtórnego.

Pewną odmiennością jest także występowanie objawów niedokrwienia mięśnia sercowego pomimo braku krytycznego zwężenia naczyń wieńcowych. To skutek zmniejszenia rezerwy wieńcowej, spadku przepływu podwsierdziowego w stosunku do nasierdziowego wraz ze zwiększeniem zapotrzebowania na tlen na skutek częstego w tym wieku przerostu mięśnia lewej komory. Należy podkreślić, że problem z diagnostyką choroby niedokrwiennej serca (CAD) wynika dodatkowo z częstego w podeszłym wieku podwyższenia progu bólowego (nieme zawały serca). Pacjenci starsi także częściej borykają się z problemem udaru mózgu wraz z towarzyszącymi powikłaniami.

Dzieje się tak na skutek zwężenia tętnic szyjnych, zaburzeń rytmu serca, zwłaszcza migotania przedsionków, cukrzycy, wzrostu stężenia fibrynogenu, zaburzeń lipidowych, otyłości, hipotonii (polekowej, pozycyjnej, poposiłkowej), a także niewydolności nerek. Skutkiem nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej i wad zastawkowych jest niewydolność mięśnia sercowego. Aż 75% pacjentów z niewydolnością cierpi jednocześnie na NT i CAD. Niewydolność serca w ogromnym stopniu pogarsza jakość życia chorych i jest jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji i zgonów pacjentów w podeszłym wieku.

Zwróciliśmy uwagę pacjentów na Leczenie chorób układu krążenia

Podstawowe znaczenie ma postępowanie farmakologiczne, czyli przyjmowanie zleconych przez lekarza dawek leków. Przy modyfikacji dawek należy uważnie monitorować efekty ze względu na nadwrażliwość na leki w podeszłym wieku. Do grupy leków stosowanych w leczeniu chorób układu krążenia należą przede wszystkim: ACE inhibitory, sartany, diuretyki, antagoniści wapnia, beta-blokery, a także statyny. Pacjenci w podeszłym wieku odnoszą także korzyści ze stosowania małych dawek kwasu acetylosalicylowego.

Natomiast w obszarze działań niefarmakologicznych ważne jest ograniczenie soli w diecie, unikanie nadmiaru płynów, palenia tytoniu i kontrola masy ciała. Konieczne jest podejmowanie wysiłku fizycznego odpowiedniego do możliwości pacjenta i monitorowanie ciśnienia tętniczego, które nie powinno przekraczać 140/90 mm Hg, a u chorych z cukrzycą lub przewlekłą chorobą nerek 130/80 mm Hg. Niebagatelne znaczenie ma także leczenie schorzeń potencjalnie wikłających choroby układu krążenia: cukrzycy, zaburzeń funkcjonowania tarczycy lub chorób nerek.

Pacjenci zostali szczegółowo poinformowani o wszystkich wskazaniach do dalszego poszerzenia diagnostyki, farmakologii i przestrzegania wszystkich wskazanych powyżej uwag.

WNIOSKI

Ze skonsultowanej grupy pacjentów ok 67 % wymaga dalszego stałego leczenia i przede wszystkim poszerzenia diagnostyki (59%).

Większość pacjentów Gminy Proszowice ma utrudniony dostęp do specjalisty.

Większość pacjentów nie miała wiedzy o potrzebie rozszerzenia diagnostyki i potrzebie poddania się specjalistycznemu leczenia, a w szczególności kontynuowania leczenia w warunkach ambulatoryjnych – specjalistycznej poradni.

dr n. med. Aleksandra Kubinyi

Kierownik NZOZ BELUGA- MED

Centrum Medyczne BELUGAmed