sołtys: Makola Włodzimierz
rada sołecka:
Adam Bartosik, Grzegorz Łąkas, Mirosław Zakrzewski,
Mirosław Sikora, Aleksander Makola
Przezwody w liczbach:
liczba mieszkańców – 314
powierzchnia – 264,20 ha [2,64 km2]
gęstość zaludnienia – 118,85 os/km2
PRZEZWODY
Nazwa wsi jest stosunkowo prosta do wytłumaczenia. Oznacza bowiem, że podstawową przeszkodą przy jej pokonywaniu była jakaś woda. Inaczej mówiąc– jechało się przez wodę. Zwykle oznacza to, że w jej obrębie powinna być przeprawa przez rzekę, np. Szreniawę. Wiadomo jednak, że ta rzeka płynie przez sąsiednie wsie – czyli nie o tą przeprawę chodzi.. Zatem tłumaczenia nazwy należy szukać gdzie indziej. Chyba, że przyjmiemy, iż w przeszłości wieś była większa i sięgała aż do rzeki Szreniawy. Chociażby wsie Górka Stogniowska i Stogniowice mogły być jej częścią. Wtedy nazwa oznaczałaby miejsce przeprawy przez Szreniawę, prowadzącą z Kościelca (centrum dóbr biskupich) do Proszowic (miasto królewskie) czy dalej do Słomnik lub Koniuszy. A jest to o tyle możliwe, że nazwy Stogniowice i Górka Stogniowska są późne, prawopodobnie pochodzące najwcześniej z XIV wieku. Aby jednak o tym ostatecznie rozstrzygnąć, konieczne są dalsze badania historyczne ( a może również archeologiczne ? ).
Na koniec przypomnijmy, że przeprawa przez jakąkolwiek rzekę była nielada problemem w średniowieczu. Można ją było tylko pokonywać w miejscach płycizn (tzw. brodach). A i to pod warunkiem, że woda nie podniosła zbytnio swojego poziomu (np. w okresie roztopów). Albowiem budowa mostu przez rzekę była już wtedy bardzo kosztownym przedsięwzięciem. Wymagała zużycia dużej ilości drewna, zatrudnienia cieśli itp Przypomnijmy, że stal czy żelbet to dopiero wynalazek z przełomu XIX i XX wieku.
Analizując mapę wysokościową wsi Przezwody mozna dojść do innego pochodzenia nazwy tej wsi. W centrum obecnej wsi wyraźnie widać zagłębienie terenu o kształcie mniej więcej koła. Przy czym jego pochodzenie nie jest do końca jasne. Może badania geologiczne dałyby odpowiedź na to pytanie? Uderzenie meteorytu, tąpnięcie gruntu, podwójna morena czołowa?
Jaka wszak nie byłaby odpowiedź na to pytanie, to jedno jest pewne. Jest to stosunkowo duże zagłębienie, obejmujące 1/3 wsi. Przez ten obszar przepływa kilka dopływów rzeki Szreniawy. To nasuwa przypuszczenie, że w okresie zakładania wsi i potem - przez zapewne jeszcze długi czas - teren tej niecki był regularnie podtapiany lub wręcz zatapiany tworząc jeden lub kilka stawów.
A może mieszkańcy wsi sami pomogli przyrodzie i wybudowali stawy. Chociażby dla hodowli ryb (Polska była dużym producentem ryb słodkowodnych od co najmniej XVI wieku). Zatem należy sądzić, że jadąc przez wieś można było odnieść wrażenie jazdy koło wody, co w ówczesnym języku staropolskim utrwaliło się jako przez wody.
Wieś ma 264,4 ha powierzchni, z czego 219,1 ha to grunty orne, sady to 5,20 ha, łąki to 20,6 ha, pastwiska to 3,4 ha. Zamieszkuje ją 328 mieszkańców, żyjących w 65 zagrodach wiejskich (dane z 1996 roku– w styczniu 2005 roku było 328 ludzi w osadzie).
Główna droga wwe wsi to stary trakt komunikacyjny łączący Kościelec, Koniuszę i Słomniki, od XIV wieku również Proszowice. Inne drogi we wsi to drogi gminne lub polne. Łączą one Przezwody z Ciborowicami i Stogniowicami. Jedna z dróg idących do Przezwód tworzy obecnie granicę między Ciborowicami a Piekarami.
Osadnictwo we wsi skupione jest zasadniczo w trzech rejonach. W części zachodniej znajduje się najprawdopodobniej najstarsze osadnictwo. Drugi obszar tworzą zagrody siedliskowe położone wzdłuż obecnej drogi powiatowej. Ostatni natomiast to Kresy, położone w północno-wschodniej części wsi. Nazwa tego ostatniego przysiółka wskazuje na jego powstanie- niejako na obrzeżach wsi. Prawdopodobnie zagospodarowanie tego terenu nastąpiło najpóźniej. Dokonano tego poprzez wycięcie lasów należących kiedyś do wsi, a tworzących z nią spójną całość. Tym samym rekonstruując kształt wsi ze średniowiecza można powiedzieć, że składała się z trzech elementów: a. wieś właściwa– po zachodniej stronie, z układem pól wskazującym na system uprawy zwanej trójpolówką (typowa dla XIV wieku i później); b. obszar dużego wgłębienia- zalanego wodą lub zalewanego okresowo (tworzył on na pewno obszar bagnisty, trudny do przebycia- po jego południowej stronie biegła główna droga łącząca Kościelec z Proszowicacami, Słomnikami i Krakowem- wzdłuż drogi pojawiły się zapewne zabudowania dopiero po osuszeniu wgłębienia, najprawdopodobniej w XX wieku; c. obszar dawnego lasu położonego w narożniku północno-wschodnim wsi (po wycięciu lasu- został on zagospodarowany rolniczo- tu pojawiło się osadnictwo, które nazwano Kresy– prawdopodobnie przemiana ta nastąpiła w okresie zaborów, gdzieś na początku XIX wieku).
Granice wsi mają generalnie historyczny charakter i pochodzą zapewne z okresu jego założenia. Biegną one albo grzbietami wododziałów- dopływów rzeki Szreniawy albo wzdłuż cieków wodnych- istniejących bądź nieistniejących. Na przestrzeni dziejów uległy one tylko niewielkim odkształceniom, wynikającym z budowy nowych dróg, zmianą niektórych układów pól. Jedynie granica południowa uległa zmianie. Biegła ona wdzdłuż torów kolejki wąskotorowej, czyli powstała gdzieś na początku XX wieku. Ale analizując ukształtowanie terenu należy sądzić, że w niewielki sposób skorygowała ona pierwotną granicę wsi. W przeszłości biegła ona bowiem bardziej na południe grzbietami lokalnych wzniesień. Korekta granicy była konieczna, gdyż tory kolejowe są dużym utrudnieniem przy dojeździe do pól uprawnych i logicznym było utworzenie granicy w tym miejscu. Wiązało się to tylko z wymianą gruntów- ze wsią Ciborowice i Piekary.
