Miło nam poinformować, że Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej opracowywane w naszej Bibliotece wzbogaciło się o kolejną kolekcję unikatowych zdjęć i dokumentów z czasów II wojny światowej.
Dzięki uprzejmości Pana Włodzimierza Nowaka w wersji elektronicznej rozpoczynamy publikację jego zbiorów stanowiących dokumenty dziejów rodzin Śmitkowskich, Nowaków i Biechońskich.
Na początek zdjęcie portretowe Bohdana Śmitkowskiego, ps. „Mat” oraz skany jego grypsów powstałych w więzieniu w Miechowie w lipcu 1944 r.
O aresztowaniu Bohdana Śmitkowskiego w przejmujący sposób opowiada Pan Włodzimierz Nowak:
"W jedną z lipcowych nocy 1944 r. podczas „nocnego wypadu” aresztowany został nasz Wujek Bogdan Śmitkowski. Stało się to w rodzinnym domu w Piotrkowicach Wielkich. Mimo, że był przygotowany na ewentualne otoczenie zabudowań mieszkalnych przez Niemców i miał przygotowaną drogę ucieczki, nie skorzystał z tego. Droga ta prowadziła z pokoju (obok młyna) przez piwnice w młynie, na rzekę i dalej w pola. Nie skorzystał z możliwości (którą sam sobie przygotował ) z kilku powodów: nie chciał zostać w domu swojej Mamy (a mojej Babci) Antoniny i swojego brata Fabiana, spodziewając się represji wobec nich, a także ewentualnych rewizji w zabudowaniach, w których w tym czasie ukrywało się dwóch skoczków – cichociemnych i zmagazynowana była broń i amunicja. Oddał się więc w ręce Gestapo, którzy przyjechali aby Jego właśnie aresztować. Przewieziony został do więzienia w Miechowie, gdzie poprzez tortury chcieli go zmusić do wydania innych konspiratorów. Słał z tamtąd – poprzez zaufanych strażników więziennych – tzw. grypsy, krótkie listy na kawałkach zdobytego papieru, prosząc o pomoc i ewentualne odbicie go. Te zapisane prośby o pomoc znajdują się w archiwum rodzinnym. Nie było możliwości odbicia go (więzienie w centrum Miechowa), nie wytrzymał tortur, znokautował przesłuchującego Gestapowca, a drugi zastrzelił Bogdana. Zginął 7 lipca 1944 r., pochowany na cmentarzu w Miechowie, a w 1946 r. zwłoki ekshumowano i złożono w grobowcu rodzinnym w Koniuszy".*
Publikacja kolejnych dokumentów i wspomnień, stanie się, mamy nadzieję znakomitym pomnikiem pamięci wystawionym bohaterom II wojny światowej, tym bardziej cennym, że przygotowywanym w przededniu obchodów 70 rocznicy Rzeczypospolitej Partyzanckiej w Powiecie Proszowickim.
*Cytat zachowujący oryginalną pisownię pochodzi z rękopisu „Wspomnienia dziecka z trudnych lat okupacji niemieckiej (1939-1945), wspomnienia o ludziach z tamtych lat”. Spisane przez Włodzimierza Nowaka.
Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Proszowicach
W poniższej galerii kopie grypsów więziennych napisanych przez Bohdana Śmitkowskiego w lipcu 1944 r.
Katarzyna Wawrzeń, Halina Kulesza
